İnsanı təsir altına alan, xəstə edən bəzi hadisələr vardır ki, tibb elmi bunlar üçün qəti bir diaqnoza gəlməmişdir. Gerçək səbəbi haqqında da açıq bir məlumat verə bilmirlər. Məhz bunlardan biri də "nəzər etmə," "göz dəymə" dir. Nəzərin həqiqət olduğu, nəzər edilən kimsənin xəstələnməsinə, hətta ölümünə səbəb olduğu da bilinən və qəbul edilən bir həqiqətdir.

       Nəzərin gerçək olduğunu və insanın taleyi ilə yaxından əlaqəsinin olduğunu ifadə edən Peyğəmbər Əfəndimiz sallallahu aleyhi və səlləm belə buyurur:

"Nəzər haqqdır, qədər ilə yarışan bir şey olsaydı, nəzər dəymə işi yarışıb onu keçərdi (qədəri dəyişdirərdi)." (Müslim, Səlâm: 42; İbni Mâcə, Tibb: 3)

       Nəzərin qədərlə hər nə qədər əlaqəsi varsa da onun təsirini yaradan yenə Cənab-ı Haqqdır. Yoxsa birbaşa nəzər edən adam o hadisəni meydana gətirmiş deyildir. Nəzəri kəskin olan kimsə bir şeyə baxdığı anda Cənab-ı Haqq o şeydə zərəri yaratmaqdadır. Çünki yaxşılığı də pisliyi də yaradan Allah'dır. Allah'ın iradəsi xaricində heç bir şey meydana gəlməz.

       Nəzər etmənin, ölümə, adamın həlak olmasına səbəb olan cəhətini Peyğəmbərimizdən öyrənirik. Cabir bin Abdullah'ın rəvayət etdiyi hədisdə belə buyurulmaqdadır:

"Göz dəyməsi haqqdır. Dəvəni qazana, insanı da qəbirə salar. "(Kəşfül-Xafa, 2: 76, Əbu Naim`dən nəqlən)

        Beləcə, nəzərə məruz qalan dəvə necə ki ölüb, əti qazana qoyulursa, eyni şəkildə nəzər edilən adam da hayatından olub məzara girə bilməkdədir. Hədis-i şərifdən nəzərin təsirinin yalnız insana bağlı qalmadığı, bütün canlılara, hətta insanın diqqətini çəkən hər cür şeyə də zərər verə bildiyi aydın olmaqdadır.

      Əsri Səadətdə keçən, nəzərlə əlaqədar bir hadisədən, möminin bəyəndiyi bir şey qarşısında necə davranması, nələr söyləməsi lazım olduğu, nəzər etmənin din qardaşını öldürmə sayılacağı, nəzərə uğrayan və nəzər edən kimsənin nələr etməsi lazım olduğu barəsində geniş bilgilər çıxarmaq mümkündür.

Səhabələrdən Amr bin Rəbiə, Səhl bin Huneyf'i yuyunarkən görər, nəzər edər. Səhl çarpılmış kimi yerə yıxılar. Alıb Peyğəmbərimizin yanına apararlar. Vəziyyəti öyrənən Peyğəmbərimiz "Kimdən şübhə edirsiniz?" deyə soruşar. Səhabələr, Amr bin Rəbia'nın adını verərlər. Bunun üzərinə Peyğəmbərimiz Amr'ı danlayaraq, "Sizdən biriniz nə üçün din qardaşını öldürür? Biriniz qardaşında bəyəndiyi, xoşuna getdiyi bir şey gördüyü zaman ona mübarək olması üçün dua etsin (maşallah, Bərəkallah kimi sözlər söyləsin) " buyurar.

Daha sonra Peyğəmbərimiz bir miqdar su istəyir və nəzər edən Amr'ın dəstəmaz almasını əmr edir. (İbni Mâcə, Tibb: 32, Müsnəd, 3: 447)

         Bir cür dəstəmaz olan bu praktikanı fiqh alimlərimiz belə tərif edirlər. Bir qabın içinə su qoyular. Nəzər edən kimsə bir ovuc alar, ağzını çalxalayar, suyu qabın içinə püsgürdər. Sonra eyni sudan alaraq üzünü yuyar, sonra sol əliylə su alaraq sağ əlini yuyar, sağ əliylə də alaraq sol əlini biləklərə qədər yuyar. Daha sonra sağ və sol dirsəklərini yuyar. Sonra dirsəyini və çiyini arasını yuyar. Sonra ayaqlarını, sağ və sol dizini yuyar. Əlini və ayaqlarını yuyarkən, qolunu və dizindən aşağısını yumaz. Daha sonra sağ böyrünü aşağı doğru yuyar. Bütün bu orqanlarını yuduqdan sonra su eyni qabda saxlanılar. Nəzər edən adam bu işi tamamladıqdan sonra su qabını götürərək nəzər etdiyi şəxsin arxasında dayanıb başına tökər. (Nəyəvi, Şərh-u Səhih-i Müslim, 14% 172-173) İstifadə edilən bu su pis sayılmamaqdadır. Bunu Peyğəmbərimizin birbaşa öz tatbikatından anlamaqdayıq.

       Peyğəmbərimizin qısaca tərif etdiyi və alimlər tərəfindən də geniş izah edilən bu yumanın bilinməyən bir çox hikməti, şübhəsiz, vardır. Ən azından nəzər şübhəsini aradan qaldırmaq üçün bu sünnəti etmək lazımdır. Bu yuma və tökmə işi Səhabələr tərəfindən da zaman zaman tətbiq edilmişdir.

     Bu iş edildikdən sonra nəzər edən kimsə bərəkət duasını edərək, "Maşallah, Lə qüvvətə illâ billəh" deyərsə, meydana gələ biləcək zərəri Allah'ın aradan qaldıracağıq bildirilməkdədir. Onsuz da bu yuma işinin edilməsi bir növ feili, əməli duadır. Təsir və şəfa isə Allah'dan gözlənilməlidir.

     Nəzərdən və ondan gələ biləcək şərdən Allah'a sığınmalıdır. Hz. Âişə'dən öyrəndiyimizə görə, Peyğəmbərimiz ona göz dəyməsinə qarşı ruqyə etməsini (dua oxumasını) əmr etmişdir. (İbni Mâcə, Tibb: 34)

     Başqa bir hədisdə "Nəzərdən Allah'a sığının" (A.k.ə Tibb: 32) buyurularaq, şəfanı Allah'dan istəməmiz tövsiyə edilməkdədir.

     Peyğəmbərimizin göz dəyməsi qarşısında ondan qorunmaq üçün hansı duaları oxuduğunu və nələr etdiyini Əbu Səid əl-Xudri (ra) belə nəql etməkdədir:

"Rəsulullah (s.ə.s.) (Cinlərin və insanların nəzərindən Allah'a sığınıram, kimi dualarla) cinlərin nəzərindən, sonra da insanların nəzərindən Allah'a iltica edərdi. Sonra Muavvizətân (Fələq və Nâs Sûrələri) nazil olunca bu surələri oxumağa davam etdi. Digər duaları tərk etdi. "(A.k.ə., Tibb: 34)

    Bu halda, nəzər edən və zərər verənlər yalnız insanlar deyildir. Eyni zamanda cinlər də nəzər edib, insana zərər verməkdədir. "Cinlərin nəzəri oxdan daha sür'ətli keçər" deyən bəzi alimlər göz dəyməsini, cinlərin toqquşması və nəzər etməsi mənasında da başa düşürlər.

     Peyğəmbərimizin tətbiq və tövsiyə etdiyi mənəvi dərmanlardan başqa yollara müraciət edib şəfa axtarmaq möminə yaraşmaz. Cahiliyyə dövründə Ərəblər bəzi xəstəliklərdən dolayı boyunlarına və qollarına müxtəlif alət və muncuqlar taxardılar. Dəva və şəfanı da o taxdıqları şeylərdən gözləyərdilər. Şirk qoxan, inancına uymayan bu cür işləri şiddətlə qadağan edən Peyğəmbərimiz,

"Kim bir şey taxarsa bütün işləri o taxdığı şeyə təslim edilər" (Tirmizi, Tibb: 24) buyurmuşdur.

    Beləcə takılan o şeyin bir fayda verməyəcəyi, ayrıca insanın bütün ümidini birbaşa ona bağlamasıyla da inancına zərər gələcəyi anlaşılmış olur.

     Nəzərdən qorunmaq üçün mənası bilinməyən bəzi tilsimlərdir yazıb istifadə etmək və ya "nəzər muncuqları" taxmaq İslâm inancına uymayan batil âdətlərdir. Bu kimi şeyləri insanın taxması caiz olmadığı kimi, bir heyvana və ya bir əşya üzərinə taxmaq da eyni şəkildə məşru deyildir. Peyğəmbərimizin haram saydığı bəzi şeylər arasında nəzərlik taxınmaq da sayılmaqdadır. (Nəsai, Zinət: 17)

     Bu işlərə bənzəyən və xalq arasında şam əritmək, qurğuşun tökmək və ya ot yandırıb xəstənin başının üzərində gəzdirmək kimi heç bir mənası olmayan tətbiqatlara təvəssül etməmək lazımdır. Çünki Cənab-ı Haqq hər cür dərdi verərkən məşru olaraq dərmanını da yaratmışdır. Mömin ölçü olaraq sünnəti almalı, o cizgidən çıxmamağa çalışmalıdır. İstiqamət ancaq bu yolla mümkündür.

Nəzərdən Qorunma Tədbirləri

Göz dəyməsi (nəzər) xəstəliyinə tutulmadan öncə qorunmaq üçün bu tədbirlər alınmalıdır:

1) BİRİNCİ TəDBİR: Sabah və axşam qoruyucu dua, evrad və zikrlərə davam edilməlidir.

Onları oxuyan kimsəni Allah (cc) nazardan mühafizə edər. Oxunacaq surə və dualar çoxdur.

Bəziləri bunlardır: Fatihə Surəsi, Ayətü'l-Kürsi, Fələq Surəsi, Nâs Surəsi,

Peyğəmbər (sav) Əfəndimiz'in oxuduğu müxtəlif dualar. Nazara qarşı bu duanı oxumalıdır:

"Yaratdığı şeylərin şərrindən Allah (cc) 'in tam olan kəlimələrinə sığınaram." (Əbu Davûd, Tibb, 19; Dârimî, İstizan, 48; Muvatta, İstizan, 34; Əhməd b. Hənbəl, 4/430)

Yenə bu duanı oxumalıdır:

"Bütün şeytanlardan, zərərli heyvanlardan, Kəm gözlərdən Allah (cc) 'ın tam olan kəlimələrinə sığınaram.

Heç bir yaxşının və pisin edə bilmədiyi və Allah (cc) 'ın yaradıb varlığa gətirdiyi bütün şerlərin şərindən, göydən enən və göyə çıxanların şərindən, Yerdə bitənlərin və yerdən çıxanların şərindən, Gecənin və gündüzün fitnələrinin şərindən,

Yaxşılıq üçün qapı döyən istisna olmaqla, gecə və gündüz hər qapı çalanın şərindən Allah (cc) 'ın tam olan kəlimələrinə sığınaram.

Ey Rahman (olan Allah'ım) "(Buxarî, Kitabü'l-Ənbiya, 10; Müslim, Kitabu'z-Zikr, 54, 55)

Yenə bu ayəni oxumaq lazımdır:

"Həqiqətən, inkar edənlər, Qur'an'ı eşitdikləri zaman (sənə olan düşmənliklərindən dolayı) az qala gözləri ilə səni yerə sərəcəklərdi!

Hələ də (sənin üçün) mütləq o, dəlidir! Deyirlər.

Halbuki Qur'an, bütün aləmlər üçün bir öyüd-nəsihətdən başqa bir şey deyildir. "(Qələm, 68 / 51,52.)

(Tam kəlimlər deyilərkən bəlkə də Qur`an-i Kərim oxumaq tövsiyə olunur)

İnsanların əhvalına baxan kimsə, nəzər mövzusunda onlarda bir laqeydlik olduğunu görər. Halbuki ki, xüsusilə körpələrin və kiçik uşaqların şəriətə uyğun dualarla nazardan qorunmaları lazımdır.

Rəsulullah (s.a.v.) Əfəndimiz, Hz. Həsən (r.a.) və Hz. Hüseyn (r.ə.) 'i bu dua ilə qoruyardı:

"Sizi, bütün şeytanlardan, Zərərli heyvanlardan, Kəm gözlərdən, Allah (cc) 'ın tam olan sözlərinə sığındırıram." (Buxarî, Abdullah b. Abbas (ra) 'dan rəvayət etmişdir.)

Rəsulullah (sav) Əfəndimiz, nəvələri olan Hz. Həsən (r.a.) və Hz. Hüseyn (r.ə.) 'ə xitab olaraq yenə belə deyərdi:

"Şübhəsiz ki, sizin atanız (İbrahim Əleyhissalam) İsmaili və İshaqı onlarla qoruyurdu." (Buxarî, İbn-i Abbas (ra) 'dan rəvayət etmişdir.)

2) İKİNCİ TƏDBİR: Nəzər dəyməsindən qorunmaq yollarından biri də, qorxduğu və şübhələndiyi şəxslərin yanında gözəlliklərini nümayiş etməməlidir.

Hafiz əl-Bağavi "Şərhu`s-Sünnə" əsərində bildirdiyinə görə, Hz. Osman b. Affan (r.a.) çox gözəl bir uşaq görmüşdü.

Bunun üzərinə, onu nəzərdən qorumaq üçün uşağın vəlisinə belə dedi: "Bu uşağın çənəsinə qara boya sürərək onun gözəlliyini gizlədin .."

3) ÜÇÜNCÜ TƏDBİR: Gözdəyməsindən qorunma yollarından biri də, görüb bəyəndiyi bir şey haqqında, görən adamın bərəkətlə dua etməsidir.

Bir kimsə, öz gözünün başqasına zərər verməsindən qorxarsa, ona baxdığı zaman belə deməlidir:

"Allah (c.c.) onu sənə mübarək etsin." (Bənzər ifadə ilə baxın. Əbu Davud. Nikâh, 36; Tirmizî, Nikâh, 7; İbn-i Macə, Azan, 2; Əhməd b. Hənbəl, Müsnəd, 3/281.)

Və ya belə deməlidir:

"Ya Rəbbi! Ona mübarək eyle." (Bənzər ifadə ilə baxın. Müslim, Zühd, 74; Əbu Davud, Vitr, 31; Nəsai, Zəkat, 12; İbn-i Macə, Zühd, 8; Əhməd b. Hənbəl, Müsned, 3/108, 188, 5/77 .)

Yaxud belə deməlidir:

"MaşaAllah (Allah nə gözəl etmiş) Allah'dan başqa qüvvət (sahibi) yoxdur." (Əbu Davud, Ədəb, 101.)

Ya da buna bənzər dualar etməlidir. O zaman Allah (cc) 'ın izni ilə zərər rədd olub gedər.

Öz nəfsindən, başqasına nəzər dəymiş olmasından şübhələnən və narahat olan kimsənin etməsi lazım olan şey, Allah (cc) 'dan qorxması və gözdəyməsinə səbəb ola biləcək şeylərdən çəkinməsidir. Bunun üçün Allah (cc) 'ı çox zikr etməyə davam etməlidir. İnsanlardan xoşuna gedən bir şey gördüyü zaman Allah (cc) 'dan, onu mübarək etməsini diləməlidir.

Uca Allah (cc)'ın, insanlara vermiş olduğu nemətlərə qətiyyən həsəd etməməlidir. Çünki, əgər onlara həsəd edərsə, sanki Rəbbinə qarşı etiraz etmiş kimi olar.

Nəzər dəyməsindən Sonra

Yuxarıda, nəzər dəyməməsi üçün alınacaq tədbirlər və qorunma çarələri açıqlanmışdı. Nəzər dəydikdən sonra da şəriətə uyğun çarələr vardır. Qur'an-ı Kərimdə və hədisi-şəriflərdə bu xüsusa işarə edən dəlillər var.

Yenə bu surə və ayələr dua məqsədilə oxunmalıdır.

ə) Fatihə Surəsi,

b) Ayətü'l-Kürsi,

c) Fələq Surəsi,

d) Nâs Surəsi,

e) Ayrıca Cəbrayıl Əleyhissalamın, Rəsulullah (sav) Əfəndimizə oxuduğu və öyrətdiyi bu dua oxunmalıdır:

"Allah (cc)'ın adı ilə sənə ruqyə edərəm (oxuyub üfürərəm). Sənə əziyyət verən hər şeyin şərindən, Hər nəfsin yaxud həsəd edənin kəm gözünün şərindən Allah (cc) sənə şəfa versin. Allah (cc)' ın adı ilə sənə ruqyə edirəm "(Buxarî, Kitabu't-Tibb, 38; Müslim, Kitab`s-Salam, 40; Əbu Davud, Kitabu't-Tibb. 19; Tirmizî, Kitabu'l-Cənaiz, 4; İbn-i Macə. Kitabu't -Tıb, 36. 37; Əhməd b. Hənbəl, Müsnəd. 6/332.)

Yenə Rəsulullah (sav) Əfəndimiz'ın bir xəstəliyi olduğu zaman Cəbrail Əleyhissalam gələr və bu duanı oxuyardı:

"Allah (cc)' ın adı ilə sənə ruqyə edirəm (oxuyub üfürərəm).Allah (cc) bütün xəstəliklərdən sənə şəfa versin. Həsəd etdiyi zaman həsəd edənin şərrindən və bütün kəm gözlülərin şərindən (səni qorusun.) "(Müslim, Hz. Aişə (ra) 'dan rəvayət .etmiştir.)

Bəzi İslâm böyüklərindən nəql edilmişdir ki; gözdən çəkinmənin şərti, yaxşılıqları, gözəllikləri, zinətləri gizləməkdir. Bir kimsənin özünü, ailəsini və ya uşağını bəzəyib el-aləmə nümayiş etməsi uyğun deyildir. Əllamə İbnu'l-Qeyyim deyir ki:

"Kim bu duaları oxuyub təcrübə edərsə, faydasının dərəcəsini və ona nə qədər çox ehtiyac olduğunu anlayar. Bu dualar, nəzər edənin təsirinə mane olar. Onu oxuyan kimsənin imanının qüvvət dərəcəsinə görə nəzərin təsirini aradan qaldırar. Çünki bu dualar silahdır. Silah isə, istifadə edənə görə təsirli olar. "

Abdullah əs-Saçi (ra) 'ın anlatdığına görə, özünün çox gözəl bir dəvəsi var idi.

Birgün dəvəsinə minərək yol yoldaşları ilə birlikdə səfərə çıxdı. Yolculardan biri vardı ki, gözü dəyər idi. Bu vəziyyəti bilənlər Abdullah'ı xəbərdar etdilər. Dəvəsini o adamın gözündən çəkindirməsini söylədilər. Abdullah o adamın, dəvəsinə bir zərər verə bilməyəcəyini söyləyib çox da əhəmmiyyət vermədi. Abdullah'ın sözlərini və davranışını da o adama danışdılar. Adam, özünü isbat etmək üçün Abdullah'ı axtarmağa başladı. Bir fasilə zamanı Abdullah oradan ayrılınca, adam dərhal gələrək dəvəyə nəzər etdi. Bir az sonra dəvə xəstələnib yerə düşdü. O sırada Abdullah da gəldi. Dəvəni o vəziyyətdə görüncə nələr olduğunu soruşdu.

Dedilər ki: "Sən gedincə dərhal o adam gəlib dəvəyə nəzər etdi.

Heyvana baxanda o da bu hala gəldi. "

Bunun üzərinə Abdullah: "O adamı mənə göstərin" dedi.

Onlar da göstərdilər. Abdullah, adamın yanına gəlib qarşısında dayandı.

Sonra bu duanı oxudu:

"Allah (cc)'ın adıyla həps edənin həbsinə, Quru daşın (şərindən), Yandırıcı qığılcımnı (şərindən Allah' cc) 'a sığınıram).

Nəzər edənin göz dəyməsi, öz əleyhinə dönsün və ən sevdiyi adamın üzərinə dönsün.

Gözünü çevirib də (səma 'ya) bax! Bir uyuşmazlıq görürsənmi? Sonra gözünü qaldırıb iki dəfə çevir də yenə bax. Göz xor, həqir, Əldən düşmüş və ümidini kəsmiş olaraq təkrar sənə dönər." (Bu duanın son qisimi, Mülk surəsinin 3. və 4-cü ayələridir. Baxın. Mülk, 67 / 3-4 ..)

Abdullah əs-Saçi bu duanı oxuyanda göz dəyməsi qalxdı. Allah (c.c.) 'In izni ilə dəvəsi yaxşılaşdı.

Xəbərdarlıqlar

1) BİRİNCİ XƏBƏRDARLIQ: Göz dəyməsi (nəzər) bəzən insanlardan olar. Bəzən də cinlərdən olar.

Möminlərin anası Ümmü Sələmə (ra) 'dan rəvayətə görə, Rəsulullah (sav) Əfəndimiz, evində bir qız görmüşdü. Qızın üzündə bir dəyişiklik fərq etdi və belə buyurdu: "Ona ruqyə edin (oxuyub üfləyin). Çünki onda göz dəyməsi (nəzər) vardır." (Buxarî və Müslim, Ümmü Sələmə (ra) 'dan rəvayət etmişlər.)

Hafiz əl-Bağavi deyir ki: "Rəsulullah (sav) Əfəndimiz nəzər dəyməsinə işarə edərkən cinlərdən nəzər dəymiş olacağını qəsd etmişdir."

Deyilir ki: "Cinlərin nəzər etməsi, mizraq ucundan daha təsirlidir." Şübhə yox ki, insan çirkli paltarlarını dəyişmək üçün çıxardığı vaxt, Yaxud tualet ehtiyacını aradan qaldırmaq üçün, Ya da bir başqa səbəblə övrət yerini açdığı vaxt cinlərin nəzərindən qorunmaq üçün dua etməlidir. Bu da Cənab-ı Haqqın adını zikr etməklə olar.

Rəsulullah (sav) Əfəndimiz belə buyurmuşdur:

"Onlardan (insanlardan) biri helaya (tualet) girdiyi zaman, başqa bir rəvayətdə, paltarını çıxarıb bir yerə qoyduğu zaman bismillah deməsi, cinlərin gözləri ilə Adəmoğlunun övrət yerlərinin arasında bir pərdədir." (Tirmizî. Sünən'ində və Əhməd b. Hənbəl də Müsnəd'ində rəvayət etmişlər.)

2) İKİNCİ XƏBƏRDARLIQ: Cənab-ı Haqqın lütf etdiyi sağlamlığı, Gözəlliyi, nail olduğu nemətlər və sair səbəblərlə gözdəyməsinə hazır olan kimsə, daim tədbirli olmalı və bunları nümayiş etməməlidir.

Xüsusilə qadınlar öz gözəlliklərini və xüsusilə qız uşaqlarının gözəlliklərini ifrat dərəcədə nümayiş etməməlidirlər. Çünki bunun nəticəsində bir çox kədərli hadisələrə şahid olunmaqdadır.

Rəsulullah (sav) Əfəndimiz Əsma binti Umeys (ra)'a xitab olaraq belə buyurmuşdur:

"Mənə nə olur ki, qardaş oğullarının cisimlərini zəif görürəm! Yardıma möhtac hala gəlmişlər." (Müslim, Cabir b. Abdullah (ra) 'dan rəvayət etmişdir.) Bunlar Hz. Cəfər b. Əbu Talibin uşaqları idilər. Əsma dedi ki: "Onların bir xəstəlikləri yoxdur. Lakin onlara nəzər dəydi."

Bunun üzərinə Rəsulullah (sav) Əfəndimiz belə buyurdu: "(O halda) sən onlara ruqyə et. (Oxuyub üflə.)" (Əhməd b. Hənbəl. Müsnəd, 3/333.)

3) ÜÇÜNCÜ XƏBƏRDARLIQ: İnsanlardan bəziləri ruqyə müalicəsi (oxuyub üfləmə) tələb etdikləri zaman oxuyan adamın inancının sağlam olub olmadığını, məqsədini, elmini araşdırmırlar. Bu səbəblə də saxtakârlara, cadugərlərə və pis məqsədli olanlara yönəlirlər. O fəsadçılar, düzəldici olmaqdan çox dağıdıcıdırlar. Hətta onların içində nə qədərləri vardır ki, haram olan şeyləri, Yaxud bidətləri, Ya da şirk olan şeyləri insanlara əmr edərlər. Belə kəslərin şerlərindən mühafizə etməsini Uca Allah (cc) 'dan diləyirik.

Ruqyə (oxuyub üfləmə) tələb edən kimsəyə lazım olan şey, diqqətli olması və işini sağlam etməsidir. Yəni, ya özü oxumalı, Yaxud da buna layiq olan imanlı və ixlaslı kəsləri tapmalıdır. Bunu da yaxşı bilməlidir ki; Əgər şəriətin uyğun gördüyü şərtlər uyğun olmazsa, ruqyə etmək caiz olmaz.

Hz. Yusuf Əleyhissalamın hekayəsini izah edən bu ayənin mənasını dərin dərin düşünməliyik:

"Ayrı-ayrı qapılardan (şəhərə) daxil olun (ki sizə nəzər dəyməsin.) Yenə də Allah'ın təqdir etdiyi bir şeyi mən sizdən uzaqlaşdıra bilmərəm. Hökm ancaq Allah`ındır. Mən ona güvənib dayandım. Təvəkkül edənlər də yalnız ona təvəkkül etsinlər." (Baxın. Yusuf, 12/67.)

Bilməlidir ki, göz dəyməsindən (nəzərdən) qorunmaq və onu müalicə etmək, ancaq Allah (cc) 'dan və onun Rəsulundan gələn şeylərin doğruluğuna inanmaqla mümkün olar. Əgər bu mövzuda şübhə və tərəddüdləri olarsa, dərmanın təsiri də azalar.

Cadu-Tilsim-Sehir

Nəzər – göz dəyməsi gerçəkdir və cadu ilə əlaqəsi var?