Tabutu səkinə və onu gün işığına çıxaracaq Hz. Mehdi haqqında.

Təfsirlərdə bu tabutun maddi bir sandıq olduğu bildirilməkdədir.
 

(İsrail övladının) peyğəmbəri onlara dedi: “(Talutun) padşahlıq əlaməti (Musaya verilən) sandığın sizə gəlməsidir. Onun içində (sizin üçün) Rəbbinizdən bir arxayınlıq, rahatlıq (mənəvi bir qüvvə, səbat), həmçinin Musa və Harun nəslindən qalan şeylər (Musanın əsası, Tövratın bəzi lövhələri, bir az qüdrət halvası və s.) vardır. Onu mələklər gətirəcək. Əgər siz möminsinizsə, onda sizin üçün (peyğəmbərin verdiyi xəbərin doğruluğunu təsbit edən) qəti dəlil vardır”. (Bəqərə, 2/248)

Bu ayənin təsviri də Tabutun maddi olduğunu göstərməkdədir.

Qaynaqlarda Tabut haqqında çox fərqli rəvayətlər vardır. Hamısındakı ortaq nöqtə budur ki; Hz. Musanın vəfatından sonra, Yəhudilər Allaha üsyan etməyə, haqq yoldan çıxmağa başladılar. Bu səbəblə Allah Amalikaları onlara müsəllət etdi və sandığı onlardan götürdülər. Nəhayət Talutun məlikliyinə bir əlamət olaraq geri gəldi (bax. Alusi, Baxar, 248. ayənin təfsiri).

Köhnə Əhddəki məlumata görə, Sandıq Yəhudilərlə döyüşən Fələstinlilər tərəfindən  alınıb aparılmış, lakin onların əlində yalnız yeddi ay qalmışdır. Allahın başlarına gətirdiyi dəyişik müsibətlərin səbəbi olaraq gördükləri sandığı təkrar aparıb yerinə (Beytuş-şəmsə) təslim etmək məcburiyyətində qalmışlar (bax. Samvail əl-əvvəl, əl-Eshah: 6/1).

Bu şərhlər Tabutun maddi bir sandıq olduğunu göstərməkdədir.

Akdud-dürer fi Ahbaril-Muntazar(1/34-şamile) adlı əsərdə, haqqında danışılan tabutun Hz. Mehdi zamanında Taberiye gölündən çıxarılacağına dair məlumat vardır.

Əgər haqqında danışılan hədis rəvayəti səhih isə, bu vəziyyətdə əlaqədar ayələ bir paralellik qurula bilər. O təqdirə, haqqında danışılan tabutun itməsi xüsusilə o dövrdə İsrail oğulları üçün bir məğlubiyyət əlaməti olduğu kimi, onun yenidən tapılması, onların zəfərlərinin nişanesi oldu. Onun Hz. Mehdi dövründə yenidən tapılması da inkarçılar qarşısında məğlubiyyətə uğrayan Müsəlmanların da hakimiyyətinə bir əlamət ola bilər. Bu kimi məlumatlar ümumiyyətlə şərh olaraq qarşımıza çıxmaqdadır. Məsələn, Mehdi sözünün "Antakyadakı sandığı tapacağı" mənasında olduğuna dair şərh, əlaqədar rəvayət istiqamətində edilən bir şərhdir.

Bizə görə, Hz. Mehdi -ümumiyyətlə istiqamət yolunu izləyən bir şəxs olması yanında, bir gecə kimi çox qısa bir zaman dilimində-xariqüladə bir şəkildə- xüsusi bir lütflə, təqvayla, fərasətlə dopdolu, yeni bir şəxsiyyətə qovuşdurulduğu üçün özünə bu ünvan verilmişdir.

Necə ki bir hədisdə peyğəmbərimiz (s.ə.v.) belə buyurmuşdur: "Mehdi, Əhli beytdəndir, Allah onu bir gecədə islah edər"(Kenzul-Ummal, h. Nömrə: 38664). Burada iştirak edən "islah" anlayışı, ifadə etdiyimiz kimi yeni bir şəxsiyyətə qovuşdurmaq mənasındadır. Yoxsa, xalq arasında bilinən "islah" mənasında deyil, ola bilməz də.