Ehli-Sünnə məzhəbləri hansılardır?

Salam aleykum.Ehli-Sünnə məzhəbləri hansılardır? Sələfi-Salihin məzhəbi haqqinda daha ətraflı məlumat versəniz ALLAH sizdən razı olsun!

Dear Brother / Sister,

Lüğət mənası etibarilə, əvvəldən yaşayan, daha əvvəl gələn mənasında olan Sələf sözü, İslam ədəbiyyatında, anlayış olaraq İslamın ilk dövrlərində yaşayan, özlərinə görə metodları və fikirləri olan elm adamlarıdır. Daha sonra yaşadığı halda eyni metodları mənimsəyən və eyni fikirləri paylaşan alimlərə də selefiyye deyilməkdədir. İlk dövr sələf alimlərini digərlərindən ayırmaq üçün onlara mütekaddimun sələf (ilk dövr sələf), digərlərinə də müteahhirun sələf deyilməkdədir.

Əhli sünnə olaraq bilinən qrupda iştirak edən alimlər də, Sələf və xələf olmaq üzrə ikiyə ayrılmaqdadır. Etiqadda Eş'ari məzhəbinin qurulmasından əvvəlki alimlərə Sələf, daha sonra gələnlərə isə Xələf adı verilmişdir.

Aralarında ki ən diqqətə çarpan fərq budur: Sələf alimləri, metafizik aləmlə əlaqədar nasların/Kur'an və hədis mətnlərinin şərh olunmasını doğru tapmamaqdadır. Onları olduğu kimi qəbul edib həqiqətini Allaha həvalə edərlər. Ağılla bu mövzularda hökm qoymanın gerçəyi qarşılamayacağını müdafiə edərlər.

Xələf alimləri isə, Əbul-Həsən el-Eşaridən etibarən başladığını ifadə etmişdik. Bu şəxs kəlamçı olduğu üçün, xələf alimlərinin təşkil etdiyi ilk qruplar daha çox kəlamçı olanlar idi. Bunlara görə, köhnə zaman insanlarında var olan saf və təmiz duyğular və də təslimiyyət duyğuları köhnəldiyi üçün, xüsusilə filosof və batil qruplardakı kəslərin ortaya atdıqları səhv düşüncələrinə cavab vermək üçün onların silahını istifadə etmək, ağla qarşı ağılı çıxarmaq və təşbehli olan nasları ağla yaxınlaşdırmaq üçün, şərh etmə metodunu istifadə etmənin lazımlı olduğunu müdafiə edərlər.

Ancaq indiki vaxtda var olan və Vahhabilik deyilən bir axın da sələfilik iddiasındadır. İki yüz illik bir keçmişə sahib olan bu axının qurucusu Abdulvahhab adında bir şəxs olduğu üçün bunlara vahhabi adı verilmişdir. Bunlar da Müsəlmandır. Ancaq, zaman və zəmini nəzərə al/götürmədikləri üçün bir çox səhvlərə girir və onlardan bəziləri- şəxsən sələfdən olan- İmamı Əzəm, İmam Malik və İmam Şafinin məzhəblərini də doğru tapmırlar. Rast gələ Müsəlmanları şirklə ittiham edirlər. İmam Əhmədin və İbn teymiyenin bəzi fikirlərini özlərinə uyğun tapdıqları üçün, bunları özlərinə imam olaraq qəbul edir və Hənbəli məzhəbinə bağlı olduqlarını iddia edərkən, digər tərəfdən hər hansı bir məzhəbə bağlı olmanın doğru olmadığını irəli sürməkdədirlər.

Biz, Müsəlman olan bu insanları əsla təkfir etmərik. Lakin gördüyümüz səhvlərini elmi olaraq düzəltməyə çalışacağıq. Çünki biz, söhbət fədailəriyik hüsumətə vaxtımız yoxdur.

http://www.sorularlaislamiyet.com/subpage.php?s=search&aranan=mezhe&ara=++++B+u+l+++++&tur=hepsi&kat_i=1&yer=baslik&per_page=100

http://www.sorularlaislamiyet.com/subpage.php?s=show_qna&id=1872
 

Suallarla İslam