Hicabla (təsəttürlə) örtünməyin şəkli necə olmalıdır?

Salam aleykum. Men hicab geyinmek isteyirem ama bilmirem nece geyinmeliyem (uzun ya qisa, salvarla uzun kofta ya libas). Birdeki hicab geyindikden sonra kmlerin yaninda hicabsiz geze bilerem? Hicabla bezenmek olar? Xahis edirem mene etrafli basa salasiz.

Dear Brother / Sister,

Və aleykum Salam.

Müsəlman qadının geyim şəkli necə olmalıdır? Dizin altına qədər gələn ətək ilə təsəttür təmin edilmiş olarmı? Baş örtüyünü çiyinlərdədir aşağı endirmək şərtdirmi?

Müsəlman qadının geyimində əsas məsələ, təsəttürü (örtünmə, hicab) təmin etməsidir. Əli və üzü xaricində bütün bədənini örtməsi, açıq qalmamasıdır. Geyilən bir paltarın təsəttürə uyğun olması üçün də alt tərəfini göstərməyəcək şəkildə qalın və övrət yerlərini örtəcək qədər uzun olmalıdır. Bunun üçün altı göstərəcək şəkildə incə və şəffaf olan bir paltar ilə örtünmə reallaşmış olmaz.

Qadınların üzləri ilə əllərindən başqa bütün bədənləri övrətdir. Üzləri ilə əlləri namazda və namaz xaricində fitnə qorxusu olmadıqca övrət deyil. Ayaqlarının övrət olub olmaması ixtilaflıdır. Səhih qəbul edilən görüşə görə qadınların ayaqları da övrət deyil. Digər bir görüşə görə namazda qadının ayaqları övrət sayılmazsa da namaz xaricində övrət yeri sayılır. Bu ixtilafdan qurtulmaq üçün ayaqlarını örtmələri yaxşı olur. Səhih olan görüşə görə qadınların qolları qulaqları və sallanmış saçları da övrətdir.

Bu məsələyə əsas təşkil edən hədis-i şəriflərin məalı belədir:

Hz. Aişənin rəvayətinə görə, bacısı Hz. Esma bir gün Peyğəmbərimizin hüzuruna getdi. Üzərində alt tərəfini göstərəcək şəkildə incə bir paltar var idi. Rəsulullah (s.ə.s.) onu görüncə üzünü çevirdi və belə buyurdu:

"Ya Əsma, bir qadın büluğ çağına yetişib -üzünü və əllərini göstərərək- bunlardan başqa bir tərəfinin görünməsi səhih olmaz." (Əbu Davud, Libas 31)

Səhih-i Müslimdə Əbu Hüreyrə (ra) tərəfindən bir rəvayətdə Peyğəmbərimiz (s.ə.s.), geyindiyi halda açıq olan, yəni incə və şəffaf paltar ilə gəzən qadınların cəhənnəmlik olduqlarını, cənnətin qoxusunu belə ala bilməyəcəklərini bildirirlər. 2

İkamə min Əbi Alkamə anasının belə dediyini rəvayət edir:

"Əbdürrəhmanın qızı Hafza başında, saçını göstərəcək şəkildə incə bir hicab olduğu halda Hz. Aişə (ra) 'nin hüzuruna girdi. Hz. Aişə (ra) başından örtüyünü alaraq ikiyə qatladı, qalınlaştırdı." 3

Hz. Ömər (ra) isə, şüşə kimi şəffaf olmasa da, geyindiyi zaman alt tərəfini yaxşıca bəlli edən paltarın qadınlara geyindirilməməsi barəsində möminlərə xəbərdarlıq etmişdir. 4

İmam Səraxsi bu nəqldə sonra, qadının geydiyi paltar çox incə də olsa yenə eyni hökmü daşıyır, şəklində bir şərh gətirir. Daha sonra da, "geyindiyi halda açıq" olan tərcüməsindəki hədisi qeyd edir və belə deyir:

"Bu növ bir paltar şəbəkə (ağ) kimidir, örtünməyi təmin etməz. Bunun üçün yad kişilərin bu şəkildə geyinmiş bir qadına baxması halal olmaz." 5

Paltarın şəffaf olmasındakı ölçü, cildin rəngini müəyyən etməsidir. Çöldən baxıldığı zaman paltarın altından insanın bədəni görünürsə, paltar incə də olsa, qalın da olsa belə bir paltar ilə örtünmə reallaşmış olmaz. Bu məsələ Hələbi Sağir'də belə ifadə edilir:

"Geyimlərin altını, cildin rəngini müəyyən edəcək şəkildə incə olsa, bununla övrət yeri örtülmüş olmaz. Lakin qalın olsa da, üzvə yapışsa və üzvün şəklini alsa (üzvün şəkli görünən hala gəlsə), bu vəziyyətdə örtünmə hasil olduğu üçün yasaqlanmaması gərəkdir, namaz caiz olur. "6

Məsələ digər məzhəblərdə də eyni şəkildə ifadə edilir. Maliki məzhəbinin görüşü belədir:

Geyimlər şəffaf olar, dərinin rəngini dərhal bəlli etsə, bununla örtünmə olmaz. Bu şəkildə qılınan namazın mütləq iadə edilməsi (yenidən qılınması) lazımdır. İncə və dar olduğu üçün əzan şəklini bəlli edən paltarı geymək də məkruhdur. Çünki bu bir şəxsiyyətsizlik sayılır və sələf uləmasının geyim tərzinə müxalif hərəkət edilmiş olunur.7

Hənbəli məzhəbinin görüşü isə bu şəkildədir:

Vacib olan örtünmə, dərinin rəngini müəyyən etməyəcək şəkildəki örtünmə. Əgər geyilən paltar dərinin rəngini müəyyən edəcək tərzdə incə olar və bədənin ağlıq və qırmızılığı görünərsə namaz caiz olmaz. Çünki bununla örtünmə reallaşmış olmaz. Əgər rəngini örtər də, həcmini bəlli edərsə namaz caiz olar. Çünki örtü qalın da olsa bundan qaçmaq mümkün deyildir. 8

Şafi məzhəbinin görüşü isə belədir:

Vacib olan, dərinin rəngini müəyyən etməyəcək paltarları geyinməkdir. İncəliyindən ötəri dərinin rəngini bəlli edən bir paltarı geymək caiz olmaz. Çünki belə bir paltar ilə təsəttür reallaşmış olmaz. Yəni, incəliyinə görə dərinin ağlığını və ya qaralığını göstərən paltar təsəttür üçün kifayət deyildir. Yenə, paltar qalın olsa da, toxunuşu etibarilə altından övrət yerlərinin bir hissəsini göstərsə, yenə yetərli şəkildə örtünmə təmin edilməmiş olar. Diz qapaqları və bud kimi bədənin incəlik və qalınlığını müəyyən edən bir paltar ilə qılınan namaz səhihdir, çünki təsəttür təmin edilmişdir. Fəqət üzvləri müəyyən etməyəcək şəkildə bir örtük istifadə etmək müstəhəbdir.9

Bütün bu nəqllərdən belə bir nəticəyə çatmaq mümkündür:

Qadının özünə nigah düşən kişilərin yanında geymiş olduğu paltar, tənin rəngini müəyyən edəcək və göstərəcək şəkildə incə isə, bununla örtünmə reallaşmış olmayacağından geyilməsi caiz olmaz. Bu geyəcək, bir paltar, köynək və ətək olduğu kimi, hicab və corab da ola bilər.

Buna görə təsəttürün dini olaraq məqbul ola bilməsi üçün bəzi şərtləri vardır, onlara diqqət etmək lazımdır:

- Paltarın bədəni göstərəcək tərzdə incə olmaması,

- Diqqət çəkəcək qədər bəzəkli və rəngli olmaması,

- Bədənin xəttlərini göstərəcək şəkildə dar olmaması lazımdır.

Bədənin üzvlərini yaxşıca bəlli edəcək şəkildə geyilən dar şalvar və dar köynəklə namaz səhih olsa da, baxanların diqqətini çəkib təhrik edəcəyindən dinə halal olmaz. Mərhum İbn-i Abidin də əsərində bu xüsusa işarə etməkdədir.10

Digər tərəfdən qadınlar lazımi örtüyü təmin etmək məcburiyyətində olduqları kimi, kişilərin diqqətini çəkəcək baxışlardan, danışıqlardan və gediş tərzindən da çəkinmələri lazımdır:

"Mömin qadınlara da de ki, gözlərini (harama baxmaqdan) qorusunlar; namus və iffətlərini əsirgəsinlər. Görünən qisimləri müstəsna olmaq üzrə, zinətlərini nümayiş etməsinlər. Baş örtüklərini yaxalarının üzərinə (qədər) örtsünlər. Ərləri, ataları, ərlərinin ataları, öz oğulları, ərlərinin oğulları , qardaşları, qardaşlarının oğulları, bacılarının oğulları, öz qadınları (mömin qadınlar), əllərinin altında olan (kölələri), kişilərdən, qadına ehtiyacı qalmamış (cinsi gücdən düşmüş) xidmətçilərdən, yaxud hələ qadınların gizli qadınlıq xüsusiyyətlərinin fərqində olmayan uşaqlardan başqasına zinətlərini göstərməsinlər . gizlətdikləri zinətləri aydın olsun deyə, ayaqlarını yerə vurmasınlar. Ey möminlər! Hamınız Allaha tövbə edin ki, nicat tapasınız. " (Nur, 24/31)

Məhz azad qadınların, bu istisna edilmiş kəslərdən başqasına zinətlərini göstərməmələri, öz iffət və qorunmaları və gözəl dolanışığı nöqtəsindən çox əhəmiyyətli olduğu kimi, yad kişilərə təsir etmək, günaha soxmamaq, ədəb və iffət təlqin etmək nöqtəsindən də çox önəmlidir. Xüsusilə bu nöqtəni də düşündürmək və təsəttür əmrinin qüvvət və əhatəsini bir daha xatırlatmaq üzrə, hərəkət tərzlərinin belə düzəldilməsi üçün buyurulur ki: gizlətdikləri zinətləri aydın olsun deyə ayaqlarını yerə vurmasınlar, yəni başdan ayağa örtündükdən sonra yeriyərkən də ədəb və təmkin ilə getsinlər. Örtüp gizlədikləri süni və ya təbii bəzəklər bilinsin deyə, qıç oynadıb ayaq vurmasınlar, çəkici yerişlə nəzərlər çəkməsinlər; çünki kişiləri təhrik edər, şübhə oyadar. Lakin unudulmaması lazımdır ki, qadının bu mövzuda müvəffəqiyyəti daha əvvəl kişilərin iffəti və vəzifələrinə diqqəti və cəmiyyətdə olanların səyi və diqqəti ilə də əlaqədar olaraq, bunlar da Allahın köməyi ilə ayaqda dura bilər. Onun üçün bu nöqtədə Rəsulullah (sav) dən bütün müsəlmanlara xitab və kişiləri zikr edib qadınları da içinə alacaq bir şəkildə buyurulur ki:

Və ey möminlər! Hamınız Allaha tövbə edin ki qurtuluşa çatasınız.Demek ki xarab bir cəmiyyətdə qurtuluş ümid olunmaz, cəmiyyətin pozuqluğu da qadınlardan əvvəl kişilərin qüsur və xətalarındandır. Bundan ötəri başda kişilər olmaq üzrə kişi qadın bütün möminlər imana yaramayan və cahiliyyət izləri olan qüsur və səhvlərindən tövbə ilə Allaha dönüb Allahın köməyinə sığınıb əmrlərinə etina və diqqət göstərməlidirlər ki, kollektiv qurtuluşa yönəlsinlər. O halda hər kəsin qurtuluşu baxımından iş sahibləri və əlaqədar şəxslər bu əmrlərə də diqqət göstərməlidir.11

Haşiyələr:

1. Əbu Davud, Libas: 31.

2. Müsəlman, Libas.-125.

3. Muvatta ', Libas: 4

4. Beyhəqi. Sünən, 2: 235

5. əl-Məbsut, 10: 155-

6. Hələbi-i Sağır, s.141. l.Mənânu'l-Cəlu, 1: 136

8. İbni Qudəmə. əl-Muğni, 1: 337.

9. əl-Məcmu, 3: 170-172.

10. Rəddül-Muxtar, 5: 238.

11. Almalılı, Təfsir.

(Bax. Məmməd Paksu, Qadın, Evlilik və Ailə)

 İslamın nəzərdə tutduğu bir örtünmə şəkli vardırmı? Örtünmənin məqsədi nədir? Təqva libası nə deməkdir? Bu zamanda təsəttür olarmı? ..

Örtünmə yaradılışın gərəyidir.

Örtünmə, insanı zinaya aparan yolları kəsən ən əhəmiyyətli faktorlardan biridir. Örtünmə fitridir, yaradılışın gərəyidir. Baxın Bədiüzzaman Həzrətləri bu məsələni tərcümə olaraq necə izah edir:

Örtünmə, qadınlar üçün çox təbiidir və fitrətləri bunu tələb edir. Çünki qadınların özlərini sevdirməyə, nifrət etdirməməyə və alçaldılmağa məruz qalmamağa qarşı təbii bir meyilləri var. Sonra qadınların% 60-70i qocalıq və çirkinlik kimi səbəblərdən ötəri özünü hər kəsə göstərmək istəməz. Və ya qısqanclıq səbəbi ilə özündən daha gözəllərə nisbətlə çirkin olmamaq istər. Tecavüz və suçlamalardan qorxduğundan, hücuma məruz qalmamaq və əri nəzərində xainliklə günahlandırılmamaq üçün fitri olaraq örtünmək istərlər.

Məlumdur ki, insan sevmədiyi kəslərin baxışından sıxılar, narahat olur. Həm əxlaqi cəhətdən pozulmamış gözəl bir qadın nazik və hadisələrdən tez təsirləndiyindən baxışlardan əlbəttə sıxılar, hətta bu diqqətli baxışlardan "Bu alçaqlar bizi göz həbsinə alıb narahat edirlər" deyə şikayət edən bir çox xanım var.

Demək ki, mədəniyyətin örtünməyə qarşı çıxması, bir mənada qadınlıq aləminə aid təbii və fitri qanunlara qarşı çıxmasıdır. Halbuki Quran örtünməyi əmr etməklə bir şəfqət abidəsi, sonsuz və qiymətli bir həyat yoldaşı ola biləcək qadınları aşağılamaqdan, alçaldılmaqdan, əsirlik və səfillikdən qurtarır.

Həm qadınlarda xarici kişilərə qarşı fıtraten bir utancaqlıq var. Utancaqlıq isə örtünməyi tələb edir. Bundan başqa qadının təbiəti örtünmə ilə yad kişilərin şəhvani arzularını açmamaq və təcavüzə meydan verməməyi əmr edir. Bu kimi pis düşüncələrə dur deyəcək fikirlərə sədd çəkəcək olan şey, qadının qalası hökmündəki təsəttürüdür (hicabının).

Günümüzdə qadının içində olduğu ürək ağrıdan vəziyyət, gənclərimizin içinə düşmüş olduğu əxlaqi böhran və bu vəziyyətin meydana gətirmiş olduğu çox pis yan təsirlər, təsəttür əleyhinə olanların, örtünmə əmrinə "əsirlikdir" deyənlərin üzünə qarşı şapalaq kimi enir.

Qadın və kişi arasındakı çox şiddətli olan məhəbbət və əlaqə yalnız dünyaya aid bir ehtiyacdan ötəri qaynaqlanmaz. Bir qadın ərinə yalnız dünya həyatına məxsus bir həyat yoldaşı deyildir. Əbədi həyatda da qadın yenə ərinə əbədi bir həyat yoldaşı olacaqdır.

Elə isə qadının qabaqda özünə əbədi bir yoldaş olaraq qalmağa davam edəcək ərindən başqasına maraq, əlaqə və səmimiyyət göstərməməsi, ərindən başqasının baxışlarını öz gözəlliyinə çəkməməsi, ərini bu barədə incitməməsi və kıskandırmaması gərərkdir.

Çünki mömin bir ərin, özündə olan iman səbəbi ilə xanımıyla olan əlaqəsi yalnız dünya həyatına və gözəllik vaxtına məxsus deyil və müvəqqəti bir sevgi də deyildir. Bu əlaqə qadının axirətdə ərinə əbədi bir həyat yoldaşı olması istiqaməti ilə əsaslı və ciddi bir sevgi, bir ehtiramla əlaqəlidir. Həm yalnız gənclik və gözəllik vaxtında deyil, bəlkə qocalıq və çirkinlik zamanında belə o ciddi sevgi və hörməti daşıyır. Əlbəttə buna qarşılıq qadının da öz gözəlliklərini ərinin nəzərinə xas qılması və sevgisini yalnız ona göstərməsi insanlıq gərəyidir.

Bir ailənin xoşbəxtliyi bəy və xanımın bir-birinə əminlik duyması, səmimi bir hörmət və sevgi göstərməsi ilə meydana gəlir. Tesettürsüzlük və açıq saçıqlıq isə bu təhlükəsizliyi pozar, qarşılıqlı hörmət və sevgini də qırar.

Nəslin çoxalması hər kəsə görə istənilən bir şeydir. Heç bir millət və idarə bunun əksini müdafiə etməmişdir. Peyğəmbər Əfəndimiz, "Evlənin, çoxalın. Mən qiyamətdə sizin çoxluğunuzla fəxr edəcəyəm" (İbn Macə, Nigah 1) buyurmuşdur. Halbuki açıq saçıqlıq evlənməyi çoxaltmır, azaldır. (Bu gün üçün bəzi Avropa ölkələrində evlənmə mükafatları verilərək evlilik müəssisəsinin dirildilməsinə çalışıldığı bir gerçəkdir.)

Üstəlik məmləkətimiz Avropa ilə qiyas (müqayisə) edilə bilməz. Çünki Avropa ölkələri soyuq təbiətli yerlərdir. İslam aləmi olan Asiya qitəsi isə ona nisbətən isti məmləkətlər. Bilindiyi kimi ətraf mühitin insan əxlaqı üzərində təsiri vardır. Həssas və küsəyən təbiətli olan isti ölkə insanlarının şəhvani hisslərini də davamlı təhrik edəcək olan açıq saçıqlıq əlbəttə bir çox sui-istifadələrə, israflara və nəslin zəifliyinə səbəbdir. Bir ayda və ya iyirmi gündə ola biləcək fitri ehtiyaca qarşılıq olaraq hər bir neçə gündə özünü israfa məcbur zənn edər. O zaman hər ayda on beş gün qədər heyz kimi nasazlıqların münasibəti ilə qadına yaxınlaşmamağa məcbur olduğundan nəfsinə məğlubdursa fuhşiyata (hədsiz işlər) da meyl edər. (Lem'alar, 24. Lema, s. 318-323)

İslamın nəzərdə tutduğu bir örtünmə şəkli vardırmı?

 

İslamda şəkil etibarilə sabit bir paltar tərzi olduğu deyilə bilməz. Nə Peyğəmbər Əfəndimiz, nə də səhabə Kiram üçün xüsusi bir paltar şəkli yoxdur. Onsuz da İslamiyyət kimi bütün insanlığı əhatə edən universal bir dini məcburi paltarlar içində qiymətləndirmək onun universallığının tərsdir. İnsanlığın İftixar cədvəlini həyatı boyunca geyim-keçiminə baxanda tək tip bir paltarla qarşılaşmarıq. Allah Rəsulu, bəzən peştamal, bəzən urba, bəzən gözəl bir əntari geyərdi.

Abdullah b. Cabir belə deməkdədir: "Vallahi ay işığında üzərində bir əntariylə, köynəyiyə Allah Rəsulunu gördüm. Bir kəs üzərindəki geyimlə ancaq bu qədər gözəl ola bilərdi." Bir başqa səhabə isə bir gün Allah Rəsulunun kürəyində gördüyü gözəl bir köynəyi istəyir. Allah Elçisi də çıxarıb ona hədiyyə edər.

Onun həyatında bir paltar standartına, belə bir təlqinə rast gəlmək mümkün deyildir. Cəmiyyətdə ümumiyyətlə qəbul edilən paltar tərzi nədirsə Allah Elçisi eynisini və ya bir bənzərini geyərdi. Bəzən bunu da dəyişdirərək və inkişaf etdirərək geyərdi. Bu gün geyilən qara cübbələrin Hz. Peyğəmbərə söykəndirilməsi də doğru deyil. Allah Elçisi ümumiyyətlə göz alıcı ağ geyərdi. Ağ, qırmızı, bəzən də yaşıl geydiyi olardı.

Kostyumun şəklinə və rənginə ilişib qalınmamalıdır. Bunlar müzakirə mövzusu halına gətirilərək əsla ixtilafa səbəb verilməməlidir. Məhz əcdadımız Osmanlılar, İslamı almış və onu mədəniyyətimizlə kaynaştırmışlardır. Qılıq-qiyafəsi ilə deyil, alması lazım olanları almış, Kayı boyu öz ölkəsində, nə geyinirsə onu da davam etdirmiş və zamanla inkişaf etdirmişdir. cepkənləriylə (kostyumun jiletinə oxşar geyim) ehtişam vaxtlarımıza aid qiyafəmizlə, dəridən hazırlanmış kostyumlarımızla da uzun zaman Avropada örnək alınmışdır.

Örtünmə Allahın əmridir

 

Cahiliyyə dövründə başını örtən qadınlar, hicablarını kürəklərinə bağlayar və ya arxalarına sallayardılar. Allah Təala, Nur surəsinin 30-31. ayə-yi kərimələriylə İslamdan əvvəlki bu adəti qətiliklə yasaqlayaraq mömin qadınların öz-özünə görünən istisna olmaqla görünən başqa zinətlərini, zinət yerlərini açmamalarını və baş örtüklərini, saçlarını, başlarını, qulaqlarını, boyun, sinə və kökslərini yaxşıca örtəcək şəkildə yaxalarının üzərinə salmalarını əmr etmişdir.

Hz. Aişə, "Allah ilk mühacir qadınlara rəhmət eyləyə, Uca Allah, 'Mömin qadınlar hicablarını yaxalarının üzərinə salsınlar' ayəsini endirən kimi, onlar ətəklərindən bir parça kəsərək, onunla başlarını örtdülər" (Buxari, Təfsir-u Surəti'n-Nur 13; Əbu Davud, Libas 33) deyər.

Bu ayə-yi kərimə nazil olan kimi, ənsar və mühacir qadınların, ətəklərindən bir parça kəsərək, onunla başlarını örtməyə tələsmələri, Hz. Aişənin bacısı Hz. Əsma'nın, incə bir paltar ilə Hz. Peyğəmbərin hüzuruna çıxdığı zaman, Əfəndimizin, "Yetkinlik çağına gələn bir qadının əlləri və üzü xaricində qalan yerlərini göstərməsinin caiz olmadığını" (Əbu Davud Libas, 32) bildirməsi qadınların yuxarıda sayılan zinət yerlərini örtməklə mükəlləf olduqlarına işarə etməkdədir.

Yenə Hz. Peyğəmbərin, biləklərinin dörd barmaq yuxarısını işarə edərək "Allaha və axirət gününə iman edən bir qadına, yetkinlik çağına gəlincə üzü və buraya qədər əlləri xaric, hər hansı bir yeri açması caiz deyildir" (Əbu Davud, Libas 33) buyurması, sözü gedən ayədəki əmrlərin məcburi olduğuna dəlildir.

Burada bir də Allah Rəsulunun "Qasiyətun âriyətun" ifadəsiylə izah etdiyi "örtülü açıqlar" üzərində bir iki cümlə ilə dayanaq. Bir xanımın geyinib örtünməsinə məqsəd, bədənindəki cazibəsini gizləməsi, baxanları təhrik etməməsidir. Əfəndimizin bu ifadələrindən aydın olduğuna görə geyilən şey içini göstərməyəcək şəkildə qalın olmalı, eyni zamanda bədənin xətlərini də bəlli etməməli.

Örtünmənin qayəsi nədir?

Dinimizin əmr etdiyi örtünməkdən məqsəd, qadının zinətini və zinət yerlərini həyat yoldaşı və ya məhrəmi olmayan kişilərə göstərməməsi və yad kişilər tərəfindən görülməsinə meydan verməməsidir. Bu etibarla örtüyün; saçın, dəri rənginin və ya zinətlərin görünməsinə mane olacaq qalınlıqda, bədən xəttlərini göstərməyəcək xüsusiyyətdə olması lazımdır. Bu mövzuda, yuxarıda tərcüməsi zikr edilən hədisi-şəriflər xaricində, daha bir çox hədis-i şərif vardır. (Müslim, Libas 34, Cənnət 13; Müsnəd, 2/356)

Əhzab surəsinin 60-cı ayəsində də "Ey Peyğəmbər! Zövcələrinə, qızlarına və möminlərin qadınlarına de: (Evden çıxarkən) üstlərinə bədənlərini yaxşıca örtən üst geyimlərini giysinler. Bu, onların iffətli bilinmələrini və bundan ötəri incitilməmələrini daha yaxşı təmin edər" buyurulmaqdadır.

Bu ayədə Müsəlman xanımların evlərindən çıxarkən, üstlərinə bədən xəttlərini müəyyən etməyəcək bir xarici paltar geymələri, ev paltarıyla küçəyə çıxmamaları əmr edilməkdədir. Nur surəsinin 60-cı ayəsində isə, yaşlanmış qadınların, 31. ayədə örtülməsi əmr edilən zinət və zinət yerlərini örtmək qeydi ilə (palto, plaş, çarşab kimi) üst geyimlərini üstlərinə geymədən çölə çıxa biləcəkləri ifadə edilərək belə buyurulmaqdadır:

"Bir nigah ümidi bəsləməyən, uşaqdan kəsilmiş yaşlı qadınların zinətlərini, (naməhrəmə) göstərmədən, xarici paltarlarını çıxarmasında, özlərinə bir günah yoxdur. Yenə də üst geyimli olmaqları, özləri üçün xeyirlidir. Allah eşidəndir, biləndir."

Nəticə olaraq, qadınların, bədənin əl, üz və ayaqları xaricində qalan qisimlərini, aralarında dinə evlilik caiz olan kişilərin yanında, bədən xəttlərini və rəngini göstərməyəcək xüsusiyyətdə bir paltar (örtük) ilə örtmələri, baş örtüklərini, saçlarını, başlarını, boyun və sinələrini yaxşıca örtəcək şəkildə yaxalarının üzərinə salmaları, dinimizin, kitab, sünnə və İslam alimlərinin ittifaqı ilə sabit olan qəti əmridir. Müsəlmanların bu əmrlərə uymaqları dini bir borcdur.

"Ən gözəl geyim, təqva geyimidir"

Rəbbimiz bir ayə-yi kərimədə belə buyurur: "Ey Adəmin övladları! Baxın sizə ədəb yerlərinizi örtəcəyiniz geyim, bəzənəcəyiniz paltar endirdik. Lakin unutmayın ki ən gözəl libas, təqva libasının. Məhz bunlar Allahın ayələrindəndir. Olar ki, insanlar düşünər də dərs alarlar. " (Əraf, 7/26)

Paltardan də əhəmiyyətli olan, təqva duyğusu və həya hissidir. Örtülməsi lazım olan yerləri örtmək, namusu qorumanın ilk şərtidir. Allahın hikməti, digər bir çox canlı varlığın quruluşuna, həya və örtünmə duyğusu qoymayıb sağlam, gözəl və təbii bir libas vermişdir.

Yalnız həya duyğusu verdiyi insanı çılpaq yaratmışdır. Beləcə insan, həm örtünmə əmrini yerinə yetirməyin savabına çatmaqda, həm də dünyadakı xəlifəlik vəzifəsini isbat etməkdədir. Çünki bütün yer üzünə yayılan heyvan və bitkilərdən və digər maddələrdən əldə etdiyi geyimləri tikib geyməklə, bütün varlıqlar üzərindəki qənaət və idarə gücünü, xəlifəliyinin təzahürlərindən birini göstərir.

Örtünmə bütün varlıqlar içində yalnız insana məxsus bir xüsusiyyətdir. Çılpaqlıq, insanlığın hər dövründə, vicdan və sağlam düşüncə tərəfindən daima həyasızlıq və arsızlıq olaraq xarakterizə edilmişdir.

Dinimizin örtünmə əmri, insanın ruh sağlamlığını, fitri (yaradılışdan olan) quruluş və qürurunu, cəmiyyətin ümumi əxlaqını qoruma, insanlar və cinslər arası əlaqələrdə tarazlığı qoruma, həmçinin insanın heysiyyətinə yaraşan bir cinsi həyat və ailə həyatı qurma kimi məqsədlərə istiqamətlidir. Örtünmə xəttlərinin qadın ilə kişi üçün fərqli hökmlərə bağlı olması, bu iki cinsin yaradılışlarındakı fərqli xüsusiyyətlər güdülərək edilmiş bir ayrılma.

Yaxşı hicab taxmayan iffətsiz ola bilərmi? Şübhəsiz ki, başını örtməyən qadınlarımıza iffətsiz demək mümkün deyil. Bundan başqa hər başını örtən qadına da iffətli demək məqsədəuyğun olmaya bilər. Başını örtən və örtməyən qadınlar arasında namuslu və iffətli olanlar olduğu kimi, namus və iffətdən yoxsul olanlar da ola bilər.

Ancaq məsələyə İslam əxlaqı və hökmləri baxımından baxsaq, hökm bir ölçüdə dəyişməkdədir. İslam, qadın və kişinin bədənində bəzi yerlərin övrət olduğunu, bunların yadlara (naməhrəm olanlara) göstərilməməsi lazım olduğunu bildirmiş, insanların gözləri və əlləri ilə də zina edə biləcəklərinə işarə etmişdir. (Buxari, İstizan 12; Muslim, Kader 20)

Cəmiyyət içində qadının və kişinin övrət yerlərinə şəhvətlə baxacaq insanlar hər zaman və hər yerdə olacağına görə, bunu bilən bir müsəlmanın övrət yerlərini açaraq çölə çıxması, İslami namus və iffət anlayışını zədələyən bir davranış olmaqdadır. Hicab da qadının övrət yerlərindən olan başını və boynunu bağlayan bir örtük olduğuna görə məsələ bu şəkildə qiymətləndirilməlidir. (Xeyrəddin Qaraman)

Bu zamanda təsəttür olarmı?

Zənnimcə bu sual müxtəlif məkanlarda sizin də qulağınıza gəlmişdir. Bir otobüsdeydim .Tam önümdə iki yaşlı insan oturmuşdu. Aralarında danışırdılar. Bu sırada avtobusa iki hicablı gənc qız mindi. Yer olmadığı üçün ön tərəfdə ayaq üstə dayanmışdılar. Önümdə oturan yaşlı xanım, yanındakı kişini qoluyla dürtərək "Bunları görürsənmi?" dedi. Qadın, "Bəli, görürəm və çox kədərlənirəm. Təəssüf bu gənclərə ... Deyək ki, keçmişdə başımızı örtürdük. Amma indi müasir çağdayıq. Heç bu əsrdə belə qılıq-qiyafə olarmı? Bu çağdaşlıqdan uzaqlıqla bir addım irəli gedə bilmərik" deyə cavab verdi.

Təəssüf ki, ölkəmizdə belə düşünən insanlar da var. Əvvəlcə bunu ifadə edək ki təsəttürün, zamanla heç bir əlaqəsi yoxdur. İnsan fərqli və əcaib qılıq-paltara girə bilər, amma başı işləyə bilər. Məsələn Almaniyada bir dövrdə qadın-kişi hər kəs başlarına qalpaq geyirdilər. Başına qalpaq geyən Alman axmaqlaşmamış, sənayesi və texnikasıyla üstün gəlmişdir. Dünənə qədər Avropa başını bağlayırdı. Onların başlarını qapatmaları, inkişafına mane olmamışdır. Bu məsələnin dövrlə heç əlaqəsi yoxdur.

Bu məsələni mədəniyyətlə telif etmək də mümkün deyil. "Mədəni insan açıq gəzər" sözü çox mənasızdır. Mədəniyyət, qədim dövrlərə nisbətən onlardan, onların həyat tərzindən uzaq olmaq isə, vəhşilik dövrü, açıqlıq saçıqlıq olaraq İslamın gəlməsiylə tərk edilmişdir. İslam gəlmiş, təsəttürü əmr etmişdir. Təsəttür, cazibədar hala gətirilmiş, mükəmməlləşdirilmiş, inkişaf etdirilmiş və qadının sevdiyi bir qiyafə halına gətirilmişdir.

Bu səbəbdən mədəniyyət, çox köhnə dövrlərə aid şeyləri yaşamamaqdırsa, bugünkü çılpaqlıq, İslamdan əvvəl Cahiliyyə dövründə yaşanan şeylər idi. Çıl-çılpaq, açıq-saçıq gəzmək əgər mədəniyyətdirsə, meşələrdə adamyeyənlər sinələrini də açaraq gəzməkdədirlər.

Qadının qılıq-qiyafəsinə şiddətlə reaksiya göstərənlər nəyi müdafiə edirlər? Nə üçün bu mövzuda israr edirlər? Bunu anlamaq mümkün deyil. Zənn edirik ki bu düşüncə sahibləri, başqaları haqqında bir hökm olaraq qaldırdıqları fanatizm içində özləri qərarsız qalmaqdadırlar. Fanatizm, dəlilsiz, məsnədsiz bir qisim iddialara cəhd etmək deməkdir. Möminin iddia etdiyi şeylərdə, dəlili çox qüvvətlidir.

(Baxın. Gəncliyin Cinsəllik imtahanı, M. Əli Seyhan, nəsil YAYINLARI)

Suallarla İslam